ΟΖΟΙ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ- ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΔΙΑΓΝΩΣΗ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Τι είναι ο όζος του θυρεοειδούς
Ο όζος του θυρεοειδούς είναι μια διόγκωση του θυρεοειδούς που ξεχωρίζει από τον υπόλοιπο αδένα λόγω της διαφορετικής της σύστασης. Συνεπώς οι όζοι είναι ανωμαλίες στην μορφολογία του θυρεοειδούς και είναι παθολογική κατάσταση. Η σύσταση ενός όζου μπορεί να ποικίλλει. Έτσι άλλοι είναι συμπαγείς και άλλοι κυστικοί, ενώ μπορεί να είναι και μεικτής σύστασης. Στην ψηλάφηση μπορεί να είναι σκληροί ή μαλακοί, να ακολουθούν τις καταποτικές κινήσεις ή να συμφύονται με τους γύρω ιστούς, να είναι ανώδυνοι ή επώδυνοι. Τα χαρακτηριστικά αυτά καθώς και το μέγεθος τους παίζουν καθοριστικό ρόλο στην παρακολούθηση και την αντιμετώπισή τους.
Είναι συχνή η ύπαρξη όζων θυρεοειδούς;
Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι μια συχνή κατάσταση. Σε άτομα άνω των 60 ετών τους συναντάμε σε ποσοστό 50% ή και μεγαλύτερο. Στην πλειοψηφία τους, περίπου 90%, είναι καλοήθεις. Συχνά υπάρχει κληρονομικό ιστορικό, δηλαδή και άλλα άτομα στην ίδια οικογένεια έχουν όζους στο θυροειδή τους. Μπορεί να συνυπάρχει θυρεοειδίτιδα Hashimoto, υποθυρεοειδισμός ή υπερθυρεοειδισμός, όμως μπορεί η λειτουργία του αδένα να είναι και τελείως φυσιολογική και το μόνο πρόβλημα που διαπιστώνεται να είναι οι όζοι.
Πως διαπιστώνουμε την ύπαρξη όζων θυρεοειδούς – Ο ρόλος του υπερηχογραφήματος
Ένας όζος μπορεί να γίνει αντιληπτός από το ίδιο το άτομο, ψηλαφώντας μια διόγκωση στο λαιμό του ή βλέποντας μια διόγκωση στον καθρέφτη. Επίσης μπορεί να γίνει αντιληπτός από τους οικείους του.
Συχνά μπορεί να βρεθεί σε ψηλάφηση που γίνεται από το γιατρό. Οι όζοι που βρίσκονται με ψηλάφηση είναι συνήθως μεγαλύτεροι από 1 εκατοστό, αφού οι μικρότεροι δύσκολα μπορούν να ψηλαφηθούν (με εξαίρεση ίσως τα αδύνατα άτομα).
Το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς προσφέρει μια σημαντική βοήθεια στη διάγνωση των όζων θυρεοειδούς, αφού με μεγάλη ακρίβεια περιγράφει ακόμα και οζίδια λίγων χιλιοστών. Είναι μια εύκολη εξέταση, που δεν επιβαρύνει τη υγεία του εξεταζόμενου και μπορεί να γίνεται συχνά όταν υπάρχουν όζοι, αποτελώντας το κυριότερο μέσο για την παρακολούθησή τους. Επίσης τα σύγχρονα μηχανήματα υπερήχων με τη μεγάλη ευκρίνεια που εξασφαλίζουν μας βοηθούν να αξιολογούμε τους όζους ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους, σε πιθανά καλοήθεις ή πιθανά κακοήθεις ακολουθώντας άλλη αντιμετώπιση κατά περίπτωση.
Συμπτώματα όζων
Οι όζοι συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα. Αν όμως ένας όζος είναι μεγάλος δηλαδή πάνω από 2 εκατοστά, μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα. Έτσι μπορεί να πιέζει την τραχεία ή τον οισοφάγο και να προκαλεί δύσπνοια ιδιαίτερα όταν το άτομο ξαπλώνει ή δυσκαταποσία, δηλαδή δυσκολία στην κατάποση και αίσθημα ότι κάτι εμποδίζει τη δίοδο της τροφής.
Επίσης ένας όζος μπορεί να νεκρωθεί στο εσωτερικό του και να αιμορραγήσει, γεγονός που προκαλεί έντονο και ξαφνικό πόνο και περαιτέρω αύξηση του μεγέθους του όζου. Τέλος μπορεί να προκαλέσει βραχνάδα στη φωνή, αυτό όμως είναι πιο σπάνιο και αφορά κακοήθεις όζους.
Αντιμετώπιση – Ο ρόλος της παρακέντησης
Όταν ένας όζος είναι μεγαλύτερος από 1 εκατοστό, καλό είναι να γίνεται παρακέντηση. Επίσης παρακέντηση γίνεται και σε μικρότερους όζους που έχουν ύποπτα για κακοήθεια υπερηχογραφικά χαρακτηριστικά ή αν το άτομο έχει ακτινοβοληθεί στην περιοχή του λαιμού στο παρελθόν για άλλη πάθηση.
Η παρακέντηση είναι μία ασφαλής και σχετικά εύκολη εξέταση, που μας δίνει πολλές πληροφορίες για έναν όζο. Γίνεται με ειδική βελόνα, που τρυπώντας το δέρμα του λαιμού κατευθύνεται στον όζο με τη βοήθεια υπερηχογραφήματος, έτσι ώστε η πορεία της βελόνας να είναι συνεχώς ελεγχόμενη από το γιατρό που τη διενεργεί. Ο πόνος που προκαλεί είναι αντίστοιχος με τον πόνο της αιμοληψίας.
Στο υλικό που αναρροφάται γίνεται κυτταρολογική εξέταση, η οποία μας δίνει πληροφορίες για το είδος των κυττάρων που αποτελούν τον όζο, βοηθώντας έτσι σημαντικά στη λήψη αποφάσεων για την περαιτέρω αντιμετώπισή του.
Η εξέταση δεν ενέχει κινδύνους. Σε λίγες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει ήπιος πόνος στην περιοχή της παρακέντησης για ένα 24ωρο ή αίσθημα ¨τραβήγματος¨, που περνάει με απλά παυσίπονα. Άτομα που λαμβάνουν ασπιρίνη ή άλλα αντιπηκτικά καλό είναι τα διακόπτουν για λίγες μέρες πριν την παρακέντηση σε συνεννόηση πάντα με τον θεράποντα.
Κάποιες φορές το υλικό που παίρνουμε από την παρακέντηση χαρακτηρίζεται ως ανεπαρκές, δηλαδή δεν είναι αρκετό ώστε ο κυτταρολόγος που το εξετάζει να βγάλει ασφαλή συμπεράσματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις η παρακέντηση πρέπει να επαναληφθεί.
Όταν το αποτέλεσμα της παρακέντησης είναι «καλό», τότε ο όζος παρακολουθείται με υπερηχογράφημα ανά έτος ή ανά 6μηνο.
Φάρμακα – Παρακολούθηση
Όταν διαπιστώνονται οι όζοι του θυρεοειδούς, οι οποίοι αποτελούν μια μορφολογική ανωμαλία του αδένα, είναι απαραίτητο να ελέγχεται και η λειτουργία του θυρεοειδούς δηλαδή η παραγωγή ορμονών. Αυτό γίνεται με τον έλεγχο της Τ3 ή τριιωδοθυρονίνης, της Τ4 ή θυροξίνης και της TSH ή θυρεοτρόπου ορμόνης. Όταν αυτές είναι φυσιολογικές δεν χρειάζεται αγωγή με φάρμακα. Αν όμως διαπιστωθεί κάποιο πρόβλημα στις ορμονικές εξετάσεις τότε πρέπει να δίνεται η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.
Χειρουργική αντιμετώπιση
Σε κάποιες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η χειρουργική αντιμετώπιση των όζων.
Έτσι το χειρουργείο είναι απαραίτητο όταν:
- Η παρακέντηση (FNA) δείξει κακοήθη βλάβη ή ύποπτη για κακοήθεια βλάβη
- Όταν ο όζος είναι μεγαλύτερος από 2.5 εκατοστά
- Όταν ο θυρεοειδής είναι μεγάλος και έχει πολλαπλούς όζους (πολυοζώδης βρογχοκήλη)
- Όταν ο όζος προκαλεί συμπτώματα από πίεση στα γύρω ανατομικά μόρια και οδηγεί σε δυσκαταποσία ή δύσπνοια.
ΧΡΗΣΙΜΑ TIPS
- Οι όζοι είναι συχνές βλάβες του θυρεοειδούς και συνήθως είναι καλοήθεις
- Δεν συνοδεύονται απαραίτητα από ορμονική διαταραχή
- Πρέπει να παρακολουθούνται με υπερηχογράφημα θυροειδούς ανά 6 με 12 μήνες
- Η παρακέντηση του όζου μας δίνει πολλές χρήσιμες πληροφορίες, είναι σχετικά απλή εξέταση και δεν κρύβει κινδύνους, συνεπώς δεν πρέπει κανείς να διστάζει να την κάνει όταν το έχει ζητήσει ο ενδοκρινολόγος.
Όλγα Κωνσταντινίδη
Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος
Καραγιάννη 6 Α, Νέα Μάκρη
www.endocrinol.gr
2294095830, 6948586074